Laat ik jullie even mee terugnemen naar maart 1994. Ik was zestien jaar en ging samen met een vriend op zoek naar een aikido-dojo in de buurt van Enkhuizen. In eerste instantie hadden we er één gevonden in Hoorn, twintig kilometer verderop, maar op een gegeven moment ontdekten we dat er Aikido werd gegeven in een kleine sportschool in het centrum van Enkhuizen. We besloten een kijkje te gaan nemen en een proefles te volgen.

Eenmaal omgekleed moesten we naar de zolder van het oude pakhuisje waar de tatami lag. Als ik het me goed herinner was de mat hoogstens 10 bij 6 meter, waar dan ook nog eens de spanten van de dakconstructie over uitstaken. Ook het plafond was niet al te hoog, maximaal 2 meter 50, wat de nodige uitdagingen opleverde wanneer we met de jo of bokken moesten trainen.

Ook al hing er een verwarming, toch was het in de winter vaak afzien en was de mat zo koud dat we onze voeten niet meer voelden. Tussen de oude deuren van het pakhuis zaten namelijk grote kieren waardoor je zo naar buiten kon kijken. Dit had ook wel weer z’n charme.

Daar stond ik dan als zestienjarige aan de rand van de mat met de andere aanwezige aikidoka’s te wachten tot de karateles was afgelopen. Deze les werd gegeven door sensei Jan Bruins, die ook de aikido-les gaf. Jan was een zeer ervaren en gedreven budoka. Hij was ongeveer tegelijk met Anton Geesink met judo begonnen en inmiddels ook al een ervaren karateka. Maar wat vooral indruk op mij maakte, was dat Jan al vanaf het eerste begin betrokken was geweest bij de opkomst van aikido in Nederland in de jaren zeventig. Jan was net als veel andere budoka’s erg geïnteresseerd in deze, toen nog grotendeels onbekende, budodiscipline. Hij was een van de aikidopioniers in Nederland, samen met Carel Zappeij, Jan Lodewijks en Jan Rusman.

Eindelijk was het zover, we mochten de tatami betreden voor de warming-up, terwijl Jan nog even een kopje koffie ging halen voor de les begon. Na de eerste training was ik al enthousiast en ik meldde me gelijk aan als lid. Ook al had ik de daaropvolgende drie dagen daarna veel spierpijn, toch kon ik niet wachten op de volgende les. Ik had het virus dat aikido heet te pakken, mede dankzij de enthousiaste, maar toch gedisciplineerde manier waarop Jan Bruins les gaf. Bij het uitvoeren van een worp (nage waza) zei Jan altijd dat je de ‘uke’ door de mat heen moest gooien en niet erop. Ja, Jan was van de oude stempel. Hard trainen en niet piepen, dat was zijn motto.

In de jaren daarna bracht ik ook veel tijd met Jan door buiten de dojo. Jan vroeg me vaak mee naar leveranciers van pakken en wapensets. ‘Het is goed om kennis te maken,’ zei hij altijd. ‘Je weet maar nooit.’ Zo kwamen we ook terecht bij Aiki-Budo in Amsterdam. Dat was de winkel van Jan Lodewijks, een oude vriend van Jan. Jan drong er ook altijd op aan dat we daar rond het middaguur aankwamen, omdat ze dan vaak een gebakje hadden. Jan vond het gezellig om met iedereen daar aan de tafel te zitten en verhalen over vroeger op te halen.

In 2005 keerde het tij. Jan moest aan zijn knie worden geopereerd. Daarna was het moeilijk voor hem om vanuit Purmerend met de trein naar Enkhuizen te komen. Hij was ook altijd laat wanneer hij moest reizen. In het begin hadden we het idee dat Jan na zijn herstel wel weer terug zou keren op de tatami. Peter Koning, Marjan Tesselaar en ik staken de koppen bij elkaar over de vraag hoe we de lessen vorm moesten geven tijdens Jans afwezigheid. Peter en Marjan wilden zelf liever geen les geven, maar zouden me zeker steunen als ik dat zou gaan doen. Zodoende ging ik de lessen waarnemen, nog altijd met het idee dat Jan terug zou komen.

Toen bleek dat dit voor hem helaas niet haalbaar was, stond ik voor een dilemma: moest ik doorgaan of stoppen? Opnieuw kwamen we met z’n drieën bijeen om te praten over hoe het nu verder moest. Aangezien Peter en Marjan al iets langer trainden dan ik, vond ik het belangrijk dat we een gezamenlijk besluit namen. Beide vonden lesgeven niet hun ding en boden mij de kans om de lessen voort te zetten en de dojo die Jan Bruins had opgericht in stand te houden.

In de jaren daarna volgde ik veel stages in binnen- en buitenland om mijn kennis en vaardigheden uit te breiden en zo een waardige opvolger te zijn van Jan Bruins, in het belang van het aikido dat hij zo lief had en waarover hij nooit uitgesproken raakte. Helaas werd kort daarna vastgesteld dat Jan aan de ziekte van Parkinson leed. Het zou tien jaar duren voor Jan weer voet in de dojo zette.

Dat gebeurde pas weer in 2015, toen we een aikidoseminar organiseerden met mijn goede vriend Joel Posluns shihan uit Vancouver. Peter benaderde Jan en zijn vrouw Bregt met de vraag of ze het leuk zouden vinden om als VIP-gasten te worden opgehaald en het seminar bij te wonen onder het genot van een kopje koffie en het bekende gebakje, want daar was Jan nog altijd gek op. We hebben ze daarna ook meegenomen naar het diner na afloop van de stage. Jan heeft een supertijd gehad en genoot er zichtbaar van. Dit hele avontuur gaf Jan zoveel energie dat hij daarna een flink aantal goede dagen had.

In de jaren daarna hebben we dit meerdere malen herhaald bij onze seminars. Jan genoot van alle aandacht en van de energie die op de mat heerste. Ook vond hij het fantastisch om te zien dat er in de dojo die hij had opgericht stages werden gegeven door internationale aikidoka’s en leraren, zoals Joel Posluns, Rick Soriano, Farouk Benoauli en Jobe Groot (ook uit Vancouver). In de periode voor de huidige pandemie woonde Jan nog regelmatig een zondagochtend-les bij. Soms liet ik hem een tijdje de les waarnemen en dan zag je dat er aikido in plaats van bloed door zijn aderen stroomde. De Parkinson was dan even ver te zoeken. Tijdens die trainingen zei hij dan hoe geweldig hij het vond dat ik zulke goede vrienden had, zoals Joel en Rick. Hij kon zijn bewondering voor hetgeen hij zag niet genoeg benadrukken en was vervuld van trots. Het liefst had hij nog eens een aikidodemonstratie gegeven bij de dagbesteding waar hij actief was in Purmerend. Helaas is het niet zo ver gekomen door de komst van de Covid-19 pandemie.

Misschien vragen jullie je af waarom ik dit nu pas schrijf en deel. De reden is dat onze sensei Jan J. Bruins op 2 januari 2021 het aardse leven heeft verlaten voor het hiernamaals. Jan is 82 jaar oud geworden.

Door de huidige coronamaatregelen is het niet mogelijk een herdenkingsseminar voor hem te houden. Maar we gaan dit zeker doen, zodra het kan, in de (zijn) dojo van Aikikai Aikido Enkhuizen. Meer informatie zal tegen die tijd volgen.

Ook wil ik Peter bedanken voor zijn tomeloze inzet in het onderhouden van het contact met Jan en zijn familie. Dit maakt ons als eenheid sterk voor het voortbestaan van Aikikai Aikido Enkhuizen.

Mij rest voor nu alleen nog maar te zeggen…

Sayounara sensei Jan Bruins, rust zacht.

Jasper Schmidt

Dojo-cho

Aikikai Aikido Enkhuizen.

Let me take you back to March 1994. I was sixteen years old and looking for an aikido dojo near Enkhuizen, together with a friend of mine. We found one in Hoorn, twenty kilometers down the road, but soon discovered that there were also aikido lessons in a small fitness school in the centre of Enkhuizen. We decided to take a look and participate in a trial lesson.

After we had changed, we had to go upstairs to the attic of the old warehouse where the tatami was laid down. If I remember it well, the mat was ten by six meters at the most, with the beams of the roof construction projecting over it. Also, the ceiling was rather low, 2.5 meters at the most, which could be rather challenging when training with the jo or bokken.

Even though the place had heating, in the winter conditions could be very uncomfortable. Often the mat was so cold that your feet went numb. De doors of the old warehouse didn’t close tight anymore, and you could see the street through the cracks. In a way this was quite charming.

And so there I was, a boy of sixteen, standing on the edge of the tatami with the other aikidoka’s, waiting for the moment the karate lesson had finished. The karate teacher was sensei Jan Bruins, and he was also the aikido teacher.

Jan was a very passionate and experienced budoka. He had started judo around the same time as Olympic champion Anton Geesink and Jan also was a very experienced karateka. But what I found particularly impressive was the fact that Jan had been involved with aikido from the very first moment it was introduced in The Netherlands in the seventies. At the time he was very interested in this as yet largely unknown martial art, just like many other budoka’s. He was one of the aikido pioneers in The Netherlands, together with people like Carel Zappeij, Jan Lodewijks and Jan Rusman.

At last, our moment had come. We were allowed to step onto the tatami for the warming-up, while Jan went downstairs for a quick cup of coffee between lessons. After my first training I was very enthusiastic about aikido and I joined the club immediately. And although for three days afterwards I was plagued by serious muscle agues, I could hardly wait for the next lesson. I was infected by the aikido virus, partly thanks to Jan Bruins’ disciplined but enthusiastic teaching methods. When training throwing techniques (nage waza) Jan liked to say that you had throw uke ‘through’ the mat instead of ‘on’ it. Yes, Jan was old school. Train hard and don’t whine, was his motto.

The following years I spent a lot of time with Jan, also outside the dojo. Often, he would ask me to join him on trips to suppliers of aikido clothing and weapons. ‘It is good to get to know people,’ he would say. ‘You never know.’ That’s how we ended up at Aiki-Budo in Amsterdam. This shop was owned by Jan’s old friend Jan Lodewijks. Jan always tried to arrive there around noon, because at that time there would often be cake or pastries on the table. Jan liked to banter with the guys and recount stories about the old days.

All this changed in 2005 when Jan needed an operation on his knee. After that it became difficult for him to take the train from Purmerend to Enkhuizen. On the occasions he did travel he often arrived late. Initially we were under the impression that Jan would return to the tatami after his recovery. Peter Koning, Marjan Tesselaar and I discussed how we could continue the lessons during his absence. Peter and Marjan preferred not to teach but would support me in every way necessary if I decided to take over the lessons. And so, I started as Jan’s substitute, still believing that Jan would come back one day.

When it became clear that this would not be possible, I had to make a choice: stop or continue? Once again, the three of us came together to discuss the future. It was important for me to take a unanimous decision, because Peter and Marjan had started with aikido a little bit earlier than I. They both reiterated that teaching was not their thing and they offered me the opportunity to continue the aikido lessons as well as the dojo that Jan had founded. The following years I went to a lot of seminars, both in The Netherlands and abroad, to widen my knowledge and experience and to make myself a worthy successor to Jan Bruins, in the interested of the aikido-discipline that he loved so much and about which he couldn’t stop talking. Alas, a short time later it became clear that Jan suffered from Parkinson’s Disease. Ten years would pass before Jan would set foot in our dojo again.

This happened eventually in 2015, when we organized an aikido seminar with my good friend Joel Posluns shihan from Vancouver. Peter asked Jan and his wife Bregt if they would like to be picked up as our VIP-guests and attend our seminar with a cup of coffee and some cakes, because Jan still had a sweet tooth. They also joined us for the dinner after the seminar. Jan had a wonderful time, and everyone could see he enjoyed himself very much. This adventure gave him so much energy that he felt better for days.

The following years we repeated this procedure several times during our seminars. Jan loved all the attention and the energy he saw on the mat. He was delighted that the dojo he had started, now organized seminars with internationally renowned aikidoka’s and teachers such as Joel Posluns, Rick Soriano, Farouk Benouali and Jobe Groot (also from Vancouver). Before the current COVID-19 pandemic Jan was often present at our Sunday morning training. Sometimes I would let him teach for a while and then it became clear that there was still aikido flowing through his veins instead of blood. The symptoms of Parkinson’s would vanish for a brief moment. During these trainings he would say how wonderful it was that I had so many good friends like Joel and Rick. He couldn’t find the words to express his admiration and he was filled with pride. His greatest whish was to organize an aikido demonstration in the day centre in Purmerend where he used to come. Regrettably, this never came to pass because of the Covid-19 pandemic.

You may wonder why I write and share all this information here and now. This is because our sensei Jan J. Bruins passed away on the 2nd of January 2021. He was 82 years old.

Because of the current measures to prevent the spread of Covid-19 a memorial aikido seminar cannot be held at this time. However, as soon as the circumstances allow it, we will dot this, in the (his) dojo of Aikikai Aikido Enkhuizen. More information will be supplied as soon as available.

Also, I would like to thank Peter Koning for his unwavering efforts to keep contact with Jan and his family. This makes us strong in our united goal to let Aikikai Aikido Enkhuizen endure in the future.

All that I have left to say is…

Sayounoara, sensei Jan Bruins. Rest in peace.

Jasper Schmidt

Dojo-cho

Aikikai Aikido Enkhuizen

---